تحلیل فیبوناچی چیست؟ آشنایی و معرفی نسبت های فیبوناچی

قبل از اینکه راجب چیستی تحلیل فیبوناچی صحبت کنیم بهتر است اول به این سوال پاسخ دهیم که “فیبوناچی کیست؟” لئوناردو پیسانو یا لئوناردو فیبوناچی یکی از معروف ترین ریاضی دانان قرون وسطی بوده که کتاب Liber Abaci (کتاب محاسبات) را در سال ۱۲۰۲ پس از میلاد به نگارش در آورده است. او در این کتاب در مورد مطالب مختلفی از قبیل نحوه تبدیل ارزها به یکدیگر، اندازه گیری های تجاری، محاسبه سود و بهره، و تعدادی از معادلات ریاضی و هندسی سخن گفته است. با این حال دو مورد از این مباحث بیش از سایر آنها در دنیای امروز مورد توجه قرار گرفته است. در این مقاله با ارزمارکت همراه باشید.

مورد اول در بخش های ابتدایی کتاب وی نگارش شده که در مورد مزیت های استفاده از سیستم اعداد عربی است. در آن زمان تاثیر امپراطوری از بین رفته روم همچنان زیاد بود و اکثر شهروندان اروپایی ترجیح می دادند که از اعداد رومی استفاده کنند. اما فیبوناچی در این کتاب مباحثی قدرتمند، موثر و قابل درک در مورد استفاده سیستم اعداد عربی ارائه داد. از آن زمان تا به حال این سیستم اعداد جایگاه محکمی در اروپا پیدا کرد و به سرعت در تمام دنیا گسترش یافت. این سیستم آنقدر قدرتمند بود که امروزه نیز مورد استفاده قرار می گیرد.

بخش دوم این کتاب که امروزه همچنان مورد استفاده قرار می گیرد در مورد دنباله فیبوناچی است. دنباله فیبوناچی به مجموعه ای از اعداد گفته می شود که هر عدد این مجموعه برابر است با مجموع دو عدد پیش از خودش.

 

دنباله فیبوناچی :

۰,۱,۱,۲,۳,۵,۸,۱۳,۲۱,۳۴,۵۵,۸۹,۱۴۴,…

همانطور که می بینید باید از دو عدد بنیادین ۰ و ۱ استفاده کنیم. سپس ۰ را با ۱ جمع می کنیم تا عدد بعدی این توالی را به دست آوریم که برابر می شود با ۱. سپس این عدد را با عدد پیشین جمع می کنیم تا عدد بعدی توالی را حساب کنیم. اگر این روند را ادامه دهیم الگوی زیر را مشاهده خواهیم نمود:

۱+۱=۲;
۱+۲=۳;
۲+۳=۵;
۳+۵=۸;
۵+۸=۱۳;
۸+۱۳=۲۱;
۱۳+۲۱=۳۴;
۲۱+۳۴=۵۵;
. . .

دنباله فیبوناچی در مبحث امروز ما اهمیت بالایی دارد، زیرا ما برای محاسبه نسبت فیبوناچی به این اعداد نیاز داریم. بدون دنباله فیبوناچی نسبت فیبوناچی هم وجود نخواهد داشت.

 

نسبت فیبوناچی چگونه ایجاد می شود؟

با پیدایش اینترنت اطلاعات نادرست زیادی در مورد مقادیر سازنده نسبت فیبوناچی در آن پخش شد. افزایش تحلیل فیبوناچی، به ویژه در حوزه تجارت، سبب ایجاد تعاریف نادرستی در این مورد شد. حال با هم می بینیم که نسبت فیبوناچی چیست، چگونه ایجاد می شود، و چند مثال از مواردی که نسبت فیبوناچی نیستند را هم به شما نشان خواهیم داد.

نسبت های فیبوناچی

ریاضیات به کار رفته در پشت نسبت های فیبوناچی نسبتا ساده هستند. تنها کاری که باید کرد این است که اعداد دنباله فیبوناچی را برگرفته و یک الگوی تقسیم را بر آنان اعمال کنیم. برای مثال یکی از اعداد دنباله را انتخاب کنید و آن را به عدد بعدی تقسیم کنید.

۰ ÷ ۱ = ۰
۱ ÷ ۱ = ۱
۱ ÷ ۲ = ۰.۵
۲ ÷ ۳ = ۰.۶۷
۳ ÷ ۵ = ۰.۶
۵ ÷ ۸ = ۰.۶۲۵
۸ ÷ ۱۳ = ۰.۶۱۵
۱۳ ÷ ۲۱ = ۰.۶۱۹
۲۱ ÷ ۳۴ = ۰.۶۱۸
۳۴ ÷ ۵۵ = ۰.۶۱۸
۵۵ ÷ ۸۹ = ۰.۶۱۸

الگوی شکل گرفته را مشاهده می کنید؟ با تقسیم ۲۱ بر ۳۴ و ادامه ی این دنباله به همین شکل شما تا ابد عدد ۰.۶۱۸ را به دست خواهید آورد.

این کار را می توان با سایر اعداد دنباله نیز انجام داد. برای مثال با انتخاب یک عدد در دنباله و تقسیم آن بر عدد پیشین یک الگوی مشابه دیگر خواهیم دید.

۱ ÷ ۰ = ۰
۱ ÷ ۱ = ۱
۲ ÷ ۱ = ۲
۳ ÷ ۲ = ۱.۵
۵ ÷ ۳ = ۱.۶۷
۸ ÷ ۵ = ۱.۶
۱۳ ÷ ۸ = ۱.۶۲۵
۲۱ ÷ ۱۳ = ۱.۶۱۵
۳۴ ÷ ۲۱ = ۱.۶۱۹
۵۵ ÷ ۳۴ = ۱.۶۱۸
۸۹ ÷ ۵۵ = ۱.۶۱۸
۱۴۴ ÷ ۸۹ = ۱.۶۱۸

در اینجا می بینید که الگویی دیگر از این اعداد به وجود آمده است. حالا ۱.۶۱۸ به دست می آید که از اهمیت بالایی برخوردار است چراکه به آن نسبت طلایی، عدد طلایی، یا نسبت الهی می گویند که می توان چندین صفحه در مورد این مقدار توضیح داد.

در ادامه مثال هایی می بینید که با انتخاب اعداد فیبوناچی و تقسیم آنها بر الگویی از سایر اعداد این دنباله شکل گرفته اند.

تقسیم بر دومین عدد پسین	تقسیم بر دومین عدد پیشین	تقسیم بر سومین عدد پسین	تقسیم بر سومین عدد پیشین
۰ ÷ ۱ = ۰	۱ ÷ ۰ = ۰	۰ ÷ ۲ = ۰	۲ ÷ ۰ = ۰
۱ ÷ ۲ = ۰.۵	۲ ÷ ۱ = ۲	۱ ÷ ۳ = ۰.۳۳	۳ ÷ ۱ = ۳
۱ ÷ ۳ = ۰.۳۳	۳ ÷ ۱ = ۳	۱ ÷ ۵ = ۰.۲	۵ ÷ ۱ = ۵
۲ ÷ ۵ = ۰.۴	۵ ÷ ۲ = ۲.۵	۲ ÷ ۸ = ۰.۲۵	۸ ÷ ۲ = ۴
۳ ÷ ۸ = ۰.۳۷۵	۸ ÷ ۳ = ۲.۶۷	۳ ÷ ۱۳ = ۰.۲۳۱	۱۳ ÷ ۳ = ۴.۳۳
۵ ÷ ۱۳ = ۰.۳۸۵	۱۳ ÷ ۵ = ۲.۶	۵ ÷ ۲۱ = ۰.۲۳۸	۲۱ ÷ ۵ = ۴.۲
۸ ÷ ۲۱ = ۰.۳۸۱	۲۱ ÷ ۸ = ۲.۶۲۵	۸ ÷ ۳۴ = ۰.۲۳۵	۳۴ ÷ ۸ = ۴.۲۵
۱۳ ÷ ۳۴ = ۰.۳۸۲	۳۴ ÷ ۱۳ = ۲.۶۱۵	۱۳ ÷ ۵۵ = ۰.۲۳۶	۵۵ ÷ ۱۳ = ۴.۲۳۱
۲۱ ÷ ۵۵ = ۰.۳۸۲	۵۵ ÷ ۲۱ = ۲.۶۱۹	۲۱ ÷ ۸۹ = ۰.۲۳۶	۸۹ ÷ ۲۱ = ۴.۲۳۱
۳۴ ÷ ۸۹ = ۰.۳۸۲	۸۹ ÷ ۳۴ = ۲.۶۱۸	۳۴ ÷ ۱۴۴ = ۰.۲۳۶	۱۴۴ ÷ ۳۴ = ۴.۲۳۵
۵۵ ÷ ۱۴۴ = ۰.۳۸۲	۱۴۴ ÷ ۵۵ = ۲.۶۱۸	۵۵ ÷ ۲۳۳ = ۰.۲۳۶	۲۳۳ ÷ ۵۵ = ۴.۲۳۶
۸۹ ÷ ۲۳۳ = ۰.۳۸۲	۲۳۳ ÷ ۸۹ = ۲.۶۱۸	۸۹ ÷ ۳۷۷ = ۰.۲۳۶	۳۷۷ ÷ ۸۹ = ۴.۲۳۶
۱۴۴ ÷ ۳۷۷ = ۰.۳۸۲	۳۷۷ ÷ ۱۴۴ = ۲.۶۱۸	۱۴۴ ÷ ۶۱۰ = ۰.۲۳۶	۶۱۰ ÷ ۱۴۴ = ۴.۲۳۶

همانطور که می بینید می توانیم اعداد متفاوتی را با استفاده از اعداد دنباله فیبوناچی به دست آوریم و یک الگوی تقسیمی در این دنباله ایجاد کنیم. با این حال این تنها روش دست یابی به نسبت های فیبوناچی نیست. پس از به دست آوردن اعداد حاصل از تقسیم ها می توانیم از ریشه مجزور هر یک از آنها اعداد جدیدی به دست آوریم. در نمودار زیر چند مثال دیگر آورده شده است.

نسبت فیبوناچی	عملیات	نتایج
۰.۲۳۶	ریشه مجزور ۰.۲۳۶	۰.۴۸۶
۰.۳۸۲	ریشه مجزور ۰.۳۸۲	۰.۶۱۸
۰.۶۱۸	ریشه مجزور ۰.۶۱۸	۰.۷۸۶
۱.۶۱۸	ریشه مجزور ۱.۶۱۸	۱.۲۷۲
۲.۶۱۸	ریشه مجزور ۲.۶۱۸	۱.۶۱۸
۴.۲۳۶	ریشه مجزور ۴.۲۳۶	۲.۰۵۸

آخرین بخش نحوه ایجاد این نسبت های فیبوناچی تنها با تبدیل آنها به درصد انجام می شود؛ به این شکل که مقدار پایه ۰.۲۳۶ به ۲۳.۶% یا مثلا ۰.۳۸۲ به ۳۸.۲% تبدیل می شود. پس با نگاهی به تحلیل های ما در بخش های دیگر معمولا می توانید این درصد ها را ببینید :

۲۳.۶% ، ۳۸.۲% ، ۴۸.۶% ، ۶۱.۸% ، ۷۸.۶% ، ۱۲۷.۲%  ، ۱۶۱.۸% ، ۲۰۵.۸% ، ۲۶۱.۸% ، ۴۲۳.۶% , …

 

موضوع ۵۰% چیست؟

اگرچه نسبت ۵۰% اغلب در تحلیل های فیبوناچی به کار می رود، اما این میزان یک نسبت فیبوناچی نیست. بعضی ها بر این باورند که سطح ۵۰% یک نسبت “گان” به به حساب می آید که در اوایل قرن بیستم توسط W.D. Gann ایجاد شده است. اما برخی دیگر می گویند که سطح ۵۰% برعکس “نسبت الهی” است. بسیاری از افراد با استفاده از این نسبت ها مقادیر جدیدی ایجاد می کنند. می تواند چند مثال از این موارد را در زیر مشاهده کرد.

نسبت الهی	عملیات	نتیجه	عکس نسبت الهی
۱	ریشه مجزور ۱	۱	۱
۲	ریشه مجزور ۲	۱.۴۱۴	۰.۵
۳	ریشه مجزور ۳	۱.۷۳۲	۰.۳۳۳
۴	ریشه مجزور ۴	۲	۲.۲۳۶
۵	ریشه مجزور ۵	۰.۲۵	۰.۲

مشخص نیست منبع نسبت ۵۰% از کجاست اما نقش مهمی در امور تجاری ایفا می کند و به همین دلیل معمولا در تحلیل ها از آن با عنوان یکی از نسبت های فیبوناچی یاد می شود. از برخی دیگر از اعداد موجود در جدول نیز اشتباها به عنوان نسبت فیبوناچی یاد شده که مشخصا به این شکل نیست.

 

فیبوناچی در بازار های معاملاتی

یافتن پدیده شبه وار اعداد فیبوناچی و نسبت طلایی در بازار نسبتا ساده است. بیشترین سطوح شناسایی شده بازگشت فیبوناچی در بازار متعلق به موارد ۲۳.۶%،۳۸.۲%، ۵۰%، ۶۱.۸۰، و ۱۰۰% هستند. این اعداد در دنباله فیبوناچی با نسبت های تقسیمی به هم مرتبط هستند. توجه داشته باشید که سطح ،۶۱.۸% که برعکس نسبت طلایی به حساب می آید، نیز در این میان قرار دارد.

سطوح بازگشت فیبوناچی

سطوح بازگشت فیبوناچی ارائه دهنده نقاط مرجع ثابتی در مقابل میانگین های متحرک هستند. این ویژگی تریدرها را قادر می سازد تا با نگاهی به نمودار ها از احتمال تحرکات مهم قیمت آگاه شوند، یعنی هم به صورت نزولی و هم صعودی.

این سطوح همچنین برای مشخص کردن نقاطی خاص جهت آغاز خرید به تریدرها کمک می کنند. فروش استقراضی در یک سطح بازگشتی فیبوناچی به یک تاکتیک متداول تبدیل شده، البته در صورتی که این روش توسط روش های دیگر مورد تایید قرار گرفته باشد.

مهم ترین سطحی که همیشه باید به آن چشم داشت، نسبت طلایی بر عکس است. وقتی قیمت یک ارز دیجیتال به این سطح می رسد می توان انتظار داشت که جای خریداران با فروشنده ها عوض شود.

البته این سطوح تنها به عنوان یک راهنما عمل می کنند و همیشه تاکید می شود که سطوح بازگشت فیبوناچی را باید با ابزار یا روش دیگری نیز تایید نمود. باید به این موضوع هم اشاره کرد که شرایط بازارها به ندرت به صورت دقیق در این سطوح تغییر می کند و همیشه بین ۵ الی ۱۵ درصد بالاتر یا پایین تر از این سطوح را باید به دقت مورد بررسی قرار داد.

 

راهنمای استفاده از فیبوناچی

یکی از نکات جالب در مورد سطوح بازگشت فیبوناچی این است که این سطوح ارائه دهنده نوعی پیشگویی ناگزیر ساز هستند. از آنجا که شهرت این سطوح بالاست و به میزان بالایی مورد استفاده قرار می گیرند، تریدرها می توانند الگوی خرید و فروش خود را بر اساس آنها تنظیم کنند. این امر سبب مفید بودن سطوح بازگشت فیبوناچی می شود. به بیانی دیگر، بازار به صورت ناخودآگاه پیرامون این شاخص ها حرکت می کند اما تصمیمات آگاهانه برای استفاده از آنان سبب تقویت جایگاهشان می شود.

هرچه میزان تردیدها در بازار بالاتر برود احتمال پیدایش سطوح بازگشت فیبوناچی هم افزایش می یابد. دلیل این امر هم یک کلیت گسترده است؛ در صورت کم بودن داده ها این سطوح کاربرد چندانی ندارند، زیرا با اطلاعات خام نا کافی الگوی خاصی پدیدار نمی شود. مجموعه ای از گیاهان را در نظر بگیرید که با دنباله فیبوناچی کنترل می شوند. شاید یکی از گیاهان با جهشی رو به رو شود و تعداد برگ هایش تغییر کند یا بر اثر حادثه ای تعداد از برگ هایش را از دست بدهد. با اعمال این مورد در کل جمیعت آن گیاه دنباله فیبوناچی آشکار می شود.

سطوح بازگشت فیبوناچی در ارزهای دیجیتال

به همین دلیل است که سطوح بازگشت فیبوناچی تنها برای ارزهای دیجیتال پر حجمی مثل بیت کوین و اتریوم کاربرد دارد و کارایی چندانی برای آلت کوین های در حال توسعه موجود در بازار ندارد.

محاسبه فیزیکی این سطوح زیاد هم پیچیده نیست. خطی میان قیمت بالا و پایین یک ارز دیجیتال رسم می شود و سپس فاصله میان بالا و پایین با نسبت هایی فیبوناچی که قبلا گفتیم تقسیم می شود. بسیاری از صرافی ها از این امکانات به صورت پیش فرض در وبسایت خود استفاده می کنند و این فرایند را برای کاربران ساده می کنند.

 

۳ دلیل استفاده از فیبوناچی در تحلیل تکنیکال 

• یافتن سطوح حمایت و مقاومت
• تعیین حد ضرر
• پیدا کردن روند نزولی و صعودی قیمت

 

موارد استفاده فیبوناچی در بازار بورس

حالا که با مفهوم کلی اعداد فیبوناچی و موارد استفاده آن آشنا شدید، قصد داریم به اهمیتی فیبوناچی در تحلیل تکنیکال بپردازیم. در واقع شما عزیزان می توانید از سری فیبوناچی و نسبت ‌های آن در بازار بورس و به منظور پیش ‌بینی روند قیمتی سهم استفاده نمایید. شایان ذکر است که تحلیلگران بعد از بررسی نمودارهای قیمت سهام و روند آن ‌ها، به وجود ارتباط میان نسبت ‌های فیبوناچی و نمودارها پی بردند.

نسبت‌ های فیبوناچی را می ‌توان با نقاط حائز اهمیت در روندها مطابقت داد و به سطوح مقاومت و حمایت دسترسی پیدا کرد و در ادامه هم می توان به وسیله این سطوح، نقاط ورود و خروج به یک سهم را پیدا کرد و از آن ها برای شناسایی بهترین زمان خرید و یا فروش یک سهم استفاده کرد. البته این را هم در نظر داشته باشید که در طول زمان ابزارهای فیبوناچی بسیاری برای تحلیل نمودارها و نقاط بازگشت معرفی شده اند که بیانگر محدوده ‌های حمایت و مقاومت می باشند و با شیوه های مختلفی ترسیم می شوند.

این سطوح بازگشتی، مثل حمایت و مقاومت‌ های پیشین که تنها قیمتی خاص را نقطه حساس می دانست، نیستند و قادرند در کنار قیمتی خاص، یک منحنی روی نمودار، خطی مورب یا زمان خاصی را به ‌عنوان نقاط حساس حمایت و مقاومت تعریف نمایند که واقعا بی نظیر و پرکاربرد است. فیبوناچی اصلاحی، فیبوناچی خارجی، فیبوناچی انبساطی، فیبوناچی پروژکشن، فیبوناچی اکسپنشن و … از مواردی به حساب می آید که از طریق آن ‌ها می ‌توان روند آتی قیمت سهم را پیش بینی کرد.

همچنین بخوانید: آموزش تحلیل تکنیکال پیشرفته ، فیبوناچی

 

دلیل محبوبیت تحلیل فیبوناچی در معاملات

• سطوح فیبوناچی نقاط مرجع ملموسی را ایجاد می کند، پس در صورت استفاده صحیح، از انتزاعی شدن موضوع جلوگیری خواهد کرد.
• سطوح گسترش و اصلاحی فیبوناچی، سطوح نامرئی حمایت و مقاومت به شمار می روند.
• سطوح فیبوناچی اعداد هندسی اند، پس سطوح گسترش و اصلاحی پس از رسم چشم ‌نواز به نظر خواهند آمد.

مهم ترین سطوح فیبوناچی در تحلیل تکنیکال

• ۱۶۱٫۸ درصد
• ۶۱٫۸ درصد
• ۳۸٫۲ درصد

فرق بین سطوح گسترش و اصلاحی فیبوناچی

سطوح اصلاحی فیبوناچی، نشان دهنده سطوح  کمتر از ۱۰۰ درصد یک موج قیمتی اند و این در حالی است که سطوح گسترش، سطوح بالاتر از ۱۰۰ درصد را هم برای ما به نمایش در خواهند آورد. سطوح فیبوناچی تحت عنوان سطوح حمایتی و مقاومتی قابلیت استفاده خواهند داشت، از این سطوح تحت عنوان ابزاری به منظور تعیین هدف قیمتی نیز می توان استفاده نمود.