بلاک چین را می توان جزو نام هایی تلقی کرد که این روزها بیشتر به گوش می خورد اما کمتر کسی از ماهیت این فناوری و مشکلات بلاک چین اطلاع دارد. بسیاری از مردم شنیده اند که بلاک چین میتواند دنیا را متحول کند و یا می تواند کودکان بیمار را از مرگ نجات دهد و یا چندین و چند معجزه دیگر اما کمتر کسی از صحت این اطلاعات آگاهی دارد و یا اگر صحت دارد این کار چگونه انجام می شود؟
برای بسیاری از مردم بلاک چین در واقع مصادف با بیت کوین است چرا که این دو مفهوم همواره در کنار یکدیگر به کار می روند با این وجود مفهوم این مورد از یکدیگر متفاوت است. البته این موضوع تنها محدود به مردم عادی نیست. بسیاری از شرکت ها هم درک صحیحی از بلاک چین ندارند و بلاک چین را صرفاً به چشم یک سیستم برای ممانعت از خطاهای احتمالی به حساب می آورند. ما در ادامه این مطلب به مشکلات بلاک چین پرداخته ایم و به شما می گوییم که چرا کاربردی کردن آن دشوار است. مسلما این دو مورد می تواند جواب بسیاری از پرسش های شما باشد لذا بهتر است تا انتهای این متن با ما همراه شوید.
همچنین بخوانید: کاربردهای بلاک چین چیست؟
بلاک چین چیست؟
بیشتر مشکلات مردم ناشی از این است که اصلاً نمی دانند که بلاک چین چیست و چه کاربردهایی دارد. این موضوع در واقع پایه ای برای مشکلات بعدی است.
اگر بخواهیم از تعریف کلاسیک و علمی بلاک چین استفاده کنیم باید بگوییم که فهرستی از بلاک ها می باشد که بصورت منظم و در ترتیب خاصی پشت سر یکدیگر ردیف شده اند. هر یک از این بلاک ها خود شامل مجموعه ای از تراکنش ها می باشد که این تراکنش ها نیز خود ترتیب خاصی دارند. این تعریف در واقع ساده شده ی تعریف اصلی بلاک چین است اما با این وجود برای تعداد زیادی از افراد فهم دشواری دارد.
برای درک بهتر این موضوع بهتر است بلاک چین را به یک دیتابیس یا همان پایگاه داده تشبیه نمایید که تعداد زیادی از اطلاعات را در خود دارد. اما تفاوت های مشخصی بین پایگاه داده و بلاک چین وجود دارد. عموماً داده ها برای قرار گیری در دیتابیس از قوانین خاصی پیروی می کنند حال اینکه در بلاک چین چنین چیزی وجود ندارد.
در بلاک چین چند اصل تخصصی وجود دارد که به شرح زیر هستند:
- اصل پایداری: بر طبق این اصل داده هایی که بر روی بلاک چین قرار می گیرند نمی توانند با داده های قبلی تناقض داشته باشند.
- اصل تغییر ناپذیری: داده ها تنها می توانند به بلاک چین الحاق شوند.
- اصل تصاحب پذیری: داده ها تنها به یک صاحب متعلق هستند.
- اصل معیار: همه با چیزهایی که در بلاک چین وجود دارد اتفاق نظر دارند و با آن موافق هستند.
- اصل غیر متمرکز بودن: در بلاک چین هیچ بخش متمرکزی برای نظارت و یا تغییر وجود ندارد.
این موارد در واقع اصول حاکم بر بلاک چین بود که مجموع آنها بلاک چین را به یک فناوری منحصر به فرد تبدیل کرده اند. برای مثال اصل آخر همان چیزی است که این فناوری را برای امور مالی و شرکت ها و بانک های مختلف جذاب نموده است. البته این موضوع همیشگی نیست و این تکنولوژی مشکلات خاص خود را هم دارد. ما در ادامه مشکلات بلاک چین را به طور دقیق ذکر کرده ایم تا شما بهتر درک کنید که چرا کاربردی کردن این سیستم دشوار است؟
مشکلات بلاک چین چیست؟
بلاک چین می تواند مزایای بسیار زیادی را به همراه داشته باشد اما ین موضوع همیشگی نیست و این فناوری به طبع مزایای آن مشکلات مختلفی هم دارد. این مشکلات در واقع فاکتورهایی هستند که یا مانع از پیاده سازی این فناوری می شوند و یا مانع از محبوبیت و یا رشد آن که تمام این موارد می توانند چندین مشکل مختلف را در بر بگیرند. مشکلات بلاک چین بصورت موردی شامل موارد زیر است:
- مشکلات امنیتی
- هزینه بسیار بالا
- سرعت پایین پردازش
- توسعه سخت و کند
- بروزرسانی داوطلبانه
- مقیاس پذیری دشوار
- سخت بودن ایجاد مشوق
-مشکلات امنیتی
یکی از مهم ترین و البته شاخص ترین مشکلات بلاک چین امنیت آن می باشد. اگرچه این سیستم در مقایسه با بسیاری از فناوری های دیگر از امنیت بسیار بالایی برخوردار است اما نمی توان گفت که کاملاً نفوذ ناپذیر است. برای دور زدن و یا نفوذ به شبکه بلاک چین راه های غیر معمولی وجود دارد که گاه فرآیند را دچار اختلال می نماید. برای مثال در شبکه بلاک چین بیت کوین هر گاه بیش از نیمی از ماینرها و یا همان سیستم های شبکه داده ای را به اشتباه به شبکه ارسال نمایند در واقع آن داده به عنوان یک واقعیت و داده صحیح ثبت می شود.
این شیوه از دور زدن تحت عنوان حمله ۵۱ درصدی شناخته می شود که طراح بیت کوین یعنی ساتوشی ناکاموتو توجه خاصی به آن داشته است. او برای این کار استخر های بیت کوین را ایجاد نمود تا نظارت عمومی بر روی این داده ها بیشتر شود. البته لازم به ذکر است که می توان این مشکل را هم به شیوه های دیگر برطرف نمود اما با این اوصاف این نقطه ضعف یکی از مشکلات بلاک چین است.
-هزینه بسیار بالا
در این که بلاک چین می تواند در هزینه های افراد صرفه جویی نماید هیچ گونه شکی وجود ندارد اما باید عنوان کرد که این سیستم چندان هم کم هزینه نیست. برای ایجاد چنین سیستمی باید هزینه های بسیار گزافی را برای پرداخت هزینه های سرور و سیستم مصرف نمود.
برای مثال سیستم تایید عمل یا همان proof of work که بیت کوین از آن برای تایید تراکنش هایش استفاده می کند بسیار گران و انرژی بر است. این عملکرد می تواند بخش بسیار زیادی از انرژی و فضای سرور را برای محاسبات خود درگیر نماید. همچنین این محاسبات نیازمند میزان بسیار زیادی از برق است که می تواند هزینه ها را بیشتر کند و این یکی از مشکلات بلاک چین به حساب می آید.
به همین جهت است که بسیاری استخراج بیت کوین را بسیار هزینه بر می دانند. هزینه استخراج یک بیت کوین در اقصی نقاط دنیا و با توجه به فاکتور هایی مانند هزینه انرژی و قدرت ماینر متفاوت بوده و چیزی در بین ۵۳۱ الی ۲۶۱۷۰ دلار می باشد. این موضوع باعث شده تا بسیاری بر این عقیده باشند که استخراج بیت کوین امری زمان بر و هزینه بر باشد. البته این مشکل بلاک چین ناشی از تکرار مداوم و بررسی های پیوسته آن است. برای مثال در یک دیتابیس عادی هر داده تنها یک بار بررسی می شود اما در بلاک چین هزاران بار بررسی می شود که این موضوع خود نیازمند انرژی و هزینه زیادی می باشد.
-سرعت پایین پردازش
یکی دیگر از مشکلات بلاک چین سرعت اندک آن در مقایسه با سایر سیستم های موجود است.این سیستم نمی تواند در مقایسه با دیگر سیستم ها تراکنش های زیادی را در هر ثانیه چک و بررسی نماید.
این موضوع باعث می شود تا پردازش بلاک چین بسیار دیرتر باشد. برای مثال سیستم بلاک چین بیت کوین در هر یک ثانیه تنها حدود ۷ تراکنش را پردازش می کند این در حالی است که یک کارت اعتباری می تواند در هر ثانیه نزدیک به ۲۴۰۰۰ تراکنش را پردازش نماید. این موضوع باعث می شود تا استفاده از شبکه بلاک چین بسیار زمان بر باشد. البته این مورد از مشکلات بلاک چین هم ناشی از سیستم اثبات عمل آن می باشد که برای انجام فعالیت های خود مجبور است چندین و چند هزار داده را بررسی نماید که خود امری بسیار زمان بر است.
-توسعه سخت و کند
پیچیدگی سیستم بلاک چین باعث می شود تا پیاده سازی و توسعه آن بسیار دشوار باشد. البته این موضوع به دلیل دقت آن صورت می گیرد. برای مثال در یک شبکه بلاک چین می بایست هزاران بار یک داده را بررسی نمود سپس اقدام به عمل نمود اما در یک دیتابیس عادی چنین امری وجود ندارد. از طرفی این سیستم بصورت غیر متمرکز می باشد و برای ثبت هر داده باید بیش از نیمی از ناظران آن را تایید کنند و لذا بعدا می تواند بررسی راحت تری روی آن انجام داد.
اگر چه این موارد باعث افزایش دقت بلاک چین می شود اما پیاده سازی آن را هم بسیار دشوارتر می کند. در کنار این موارد توسعه و ایجاد بلوک ها در بلاک چین بسیار آهسته صورت می پذیرد و همین مورد سبب می شود تا توسعه این سیستم بسیار دشوارتر شود. برای مثال در سیستم بلاک چین وابسته به بیت کوین در هر ۱۰ دقیقه تنها یک بلوک تشکیل می شود که این موضوع سبب می شود تا فرآیند توسعه این سیستم بسیار زمانبر باشد.
-بروزرسانی داوطلبانه
یکی دیگر از مشکلات شبکه بلاک چین بروزرسانی داوطلبانه آن است. این موضوع به دلیل خاصیت غیرمتمرکز بودن بلاک چین می باشد. در شبکه بلاک چین هیچ بروزرسانی اعم از سیستم و داده اجباری نیست. به عبارت ساده تر افراد با سیستم های ضعیف و یا دانش اندک هم می توانند در شبکه حضور داشته باشند.
این در حالی است که وجود آنها می تواند سرعت نهایی را کاهش دهد. در شبکه های متمرکز به راحتی می توان این کاربرها را از رده خارج نمود. اما در بلاک چین به دلیل غیر متمرکز بودن چنین امکانی وجود ندارد. از طرفی این خاصیت اجازه می دهد تا حتی بروزرسانی داده ها هم اختیاری باشد. این موضوع به نوبه خود هیچ مشکلی ندارد.
مشکل اصلی این است که اگر بخواهید بروزرسانی کنید باید این بروزرسانی داده های گذشته را هم ساپورت نماید که این موضوع باعث می شود تا فعالیت و کار در این شبکه بسیار دشوارتر و سخت تر باشد.
این مورد یکی از مشکلات بلاک چین است که گاهاً کاربران را آزرده می کند چون در واقع مجبور هستید تا رفتار و یا مشکلات سایر کاربران را تحمل نمایید و این همان آزادی معروف است که در شبکه بلاک چین وجود دارد. این آزادی هیچ یک از کاربران را پالایش نمی کند و همین موضوع اجازه می دهد تا هر شخصی با هر گونه سیستم و یا اطلاعاتی به این شبکه بپیوندد.
-مقیاس پذیری دشوار
یکی دیگر از مشکلات شبکه بلاک چین مشکل مقیاس پذیری دشوار این سیستم است. در یک سیستم متمرکز مانند دیتابیس عادی، تمام داده ها در یک مرکز ذخیره می شوند و به سادگی می توان تمام آنها را بررسی و تغییر داد.
اما در شبکه بلاک چین این داده ها بر روی هزاران پایگاه و سیستم دیگر قرار گرفته اند و باید برای کوچکترین تغییر و یا عملکردی این پایگاه داده ها را بررسی نمود. نکته دیگری که وجود دارد این است که باید برای هر تغییری تمام رونوشت های پایگاه داده بررسی شوند و مطابقت کاملی با یکدیگر داشته باشند تا این تغییرات اعمال شود. این موضوع یکی دیگر از مشکلات بلاک چین است که اجازه گسترده شدن و مقیاس پذیری را به آن نمی دهد.
-حضور کاربر به عنوان ناظر
یکی دیگر از مواردی که به عنوان مزیت برای بلاک چین تلقی می شود غیر متمرکز بودن و البته نبود نظارت توسط یک شخص یا نهاد خاص است. این موضوع باعث می شود تا مسئولیت حفظ اطلاعات کاربران بر روی دوش هیچ کسی نباشد.
این موضوع اگر چه در ابتدا بسیار جذاب و آزادانه به نظر می رسد اما در واقع به عنوان یکی از مشکلات بلاک چین تلقی می شود. این موضوع باعث می شود تا هر شخص یا کاربری که مایل باشد بتواند وارد شبکه شود و به عضوی از کاربران تبدیل شود. این امر بدون در نظر گرفتن پیشینه و یا ناکارآمدی کاربر جدید است.
در سیستم های متمرکز می توان به سادگی کاربران را پالایش کرد و از ورود افراد ناکارآمد جلوگیری نمود و یا در صورت ناکارآمدی، آنها را حذف نمود. اما در بلاک چین، چنین چیزی وجود ندارد و تمام نظارت ها توسط کاربران صورت می گیرد. این نظارت تنها در چهارچوب خواسته ها و نیاز های برنامه ریزی شده ی سیستم است و مادامی که سیستم راهکاری برای جلوگیری از ورود این افراد نداشته باشد ممکن است به ضرر سایرین تمام شود.
-احتمال بروز خطای انسانی
این موضوع یکی دیگر از مشکلات بلاک چین است. اگر چه احتمال بروز خطای انسانی در شبکه بلاک چین در مقایسه با دیتابیس های متمرکز بسیار بسیار کمتر است اما با این اوصاف بلاک چین نیز از آن مستثنی نیست.
بطور کلی اطلاعاتی که وارد بلاک چین می شوند باید اهمیت بالایی داشته باشند چرا که هیچ گونه نظارتی بر روی این سیستم نیست. بنابراین باید دقت بسیار زیادی بر روی اطلاعات ثبت شده بر آن داشت. در صورتی که خطای انسانی رخ بدهد و یا اطلاعات بیهوده وارد این سیستم شود مسلما خروجی آن هم بیهوده خواهد بود. البته این مشکل در پایگاه داده های متمرکز نیز وجود دارد اما در این پایگاه ها رفع و حذف داده ها بسیار بسیار ساده تر انجام می شود.
-سخت بودن ایجاد مشوق
مسلما باید برای تشویق کاربران به پیوستن به شبکه و یا نظارت بر آن مشوق هایی ایجاد شود. اما ایجاد یک مشوق که قانونی باشد و هیچ گونه نقصی را برای شبکه ایجاد نکند امری بسیار دشوار است.
این موضوع در واقع یکی دیگر از رایج ترین مشکلات بلاک چین است که گاهاً توسعه دهندگان را سردرگم می کند. ساخت یک مشوق باید به گونه ای باشد که ضمن تشویق کاربران هیچ گونه نقصی را هم برای شبکه ایجاد نکند. در کنار این موضوع باید مشوق به گونه ای باشد که زمینه سوء استفاده یا نفوذ به داخل شبکه را هم ایجاد نکند که ترکیب این دو می تواند بسیار دشوار باشد. برای مثال در شبکه بلاک چین بیت کوین به ناشران یا همان ماینرها بیت کوین های زیادی ارائه می شود که می تواند پاداش آنها برای عملکردشان باشد.
دلیل محبوبیت بلاک چین
همانگونه که مشاهده کردید شبکه بلاک چین در واقع معایبی هم دارد که گاه آن را بسیار پیچیده و دشوار می کند و مانع از توسعه آنها می شود. به عبارت ساده تر اگر بخواهید یک سیستم غیر متمرکز بلاک چین ایجاد نمایید باید از سد مشکلات بسیار زیادی عبور نمایید که برخی از آنها هزینه های بسیار گزافی دارد.
با وجود مشکلات بلاک چین ممکن است به خود بگویید که چرا شرکت ها از چنین شبکه ای استفاده می نمایند. واقعیت امر این است که سیستم های برخی از شرکت ها چندین برابر بلاک چین مشکل دارند.
برخی از این سیستم ها از الگوریتم های بسیار قدیمی پیروی می کنند که احتمال بروز خطا و یا دستکاری در آنها زیاد است. از طرفی هر گونه مشکل در آنها می تواند چندین برابر نگهداری و یا پیاده سازی یک سیستم بلاک چین خسارت ایجاد کند. برخی دیگر از شرکت ها هنوز هم از مجموعه ای سیستم و برنامه مالی استفاده می نمایند که مربوط به دهه ۷۰ میلادی است و همین موضوع باعث شده تا کار با این نرم افزارها و بروزرسانی آنها دشوار باشد.
بلاک چین در واقع همان بروزرسانی و آپدیت کاملی است که کمترین میزان احتمال خطا را دارد و به همین سبب است که شرکت ها تمایل زیادی به استفاده از آن دارند. بلاک چین می تواند سیستم آنها را در بستر آی تی فراهم نماید و از طرفی دیگر کاملاً غیر متمرکز است و می تواند امکان دستکاری را به صفر برساند. از طرفی دیگر وجه استفاده از بلاک چین تا حد زیادی برای شرکت ها جذابیت دارد و این احساس را به آنها می دهد که بر فراز قله پیشرفت قرار گرفته اند. ابن موضوع در رابطه با اسامی مختلفی نظیر هوش مصنوعی و رایانش ابری هم صادق است.
پس بلاک چین برای چه مواردی مناسب است؟
تا این لحظه شما مشکلات بلاک چین را دریافته اید و می دانید که بسیاری از گفته هایی که در رابطه با آن مطرح می شود در واقع یک نوع بزرگنمایی است. اما این بدین معنا نیست که بلاک چین هیچ کاربردی نداشته باشد.
بزرگترین مزیت بلاک چین همان قابلیت غیر متمرکز بودن آن است که باعث ثبات داده ها می شود. اما بسیاری از شرکت ها و صنایع همواره به تغییر داده ها و بروزرسانی آنها احتیاج دارند که چنین چیزی در بلاک چین دیده نمی شود و به همین سبب است که این صنایع به بلاک چین روی نمی آورند. اما در دل این صنایع همیشه یک فاکتور وجود دارد که ثابت ماندن آن به نفع همگان است و آن هم پول است.
در واقع پول هر اندازه که ثابت بماند اقتصاد و صنعت هم بهتر عمل می کند. این موضوع باعث شده تا بلاک چین و پول به خوبی با یکدیگر ترکیب شوند. تعامل این دو فاکتور باعث شده تا ارز های دیجیتالی نظیر اتریوم و بیت کوین بوجود آید. البته این مورد تنها کاربرد بلاک چین در صنایع نیست. امور حسابداری، مالی، زنجیره تامین و تمام فاکتورهایی که به به امنیت و ثبات نیاز دارند می توانند توسط بلاک چین پیاده سازی شوند.
نتیجه گیری
مشکلات بلاک چین شامل مواردی نظیر پر هزینه بودن ، مقیاس پذیری دشوار، نبود ساز و کار مشوق، پیچیدگی فراوان و… می باشد. مجموع این موارد سبب شده تا این سیستم آن گونه که لازم است در میان صنایع نفوذ نکند. با این اوصاف در بین مردم بزرگنمایی های زیادی در رابطه با این فناوری صورت گرفته و مردم انتظاراتی از آن دارند که این سیستم قادر به انجامشان نیست. به عبارت ساده تر مردم انتظار سرعت یک شبکه متمرکز و امنیت یک شبکه غیرمتمرکز را از آن می خواهند که عملاً انجام شدنی نیست.
بلاک چین در واقع یک واژه بسیار پر طرفدار در دنیای امروزی است اما بسیاری از مردم از عیب ها و مشکلات این شبکه آگاهی ندارند. بلاک چین اگرچه می تواند بسیار مفید و عالی باشد اما چندان هم بی نقص نیست. بیشتر مواردی که در رابطه با سیستم بلاک چین و کارایی های آن گفته می شود در واقع چیزی جز بزرگنمایی آن نیست. این سیستم می تواند بسیار مفید و بسیار هم کارآمد باشد اما در حالتی که یک سیستم غیر متمرکز و البته گران قیمت بخواهید!
